Onosma

Borstelige meerjarige, een en tweejarige kruiden of halfheesters met lange, smalle en afwisselend geplaatste bladeren.

Eenzijdige gerichte enkelvoudige bloempjes of trossen, geel, purper of wit en buisvormig.

Een 80 soorten in het M. Zeegebied tot de Himalaya.

Boraginaceae, ruwbladige.

Uit; https://nargs.org/photo/onosma-alboroseum

=Onosma alboroseum Fisch. (wit-roze) een altijd groene meerjarige van 20-25cm hoog en meer breed.

Grijze ovale tot lancetvormig, 2-5-6cm lang en dicht bezet met haren.

Bloemstengels met bijschermen met druppelvormige witte bloemen die later aan de onderkant roze verkleuren in mei-juni, 1.8-3cm lang, klokvormig.

Uit Turkije, Irak.

Turkische lotwurz.

Uit www.redbubble.com

Onosma arenaria, Waldst.&K. (zand bewonend)

Vaste plant of soms tweejarig.

Gehele plant is blauwachtig/groen.

Onderste bladeren zijn langwerpig/eivormig en 5-18cm lang, 6-13mm breed, stengelbladeren lijn/lancetvormig en 1-3cm lang, alle bladeren aanliggend behaard.

Stengels zijn in de bovenste helft sterk vertakt en aanliggend behaard.

Grote piramidevormige en stijf behaarde bloemtros met talrijke bloemen van 12-20mm lang zijn licht geel, onbehaard, soms aan de buitenkant wat behaard, meeldraden steken iets buiten de bloem uit, helmknoppen zijn fijn getand en ongeveer even lang als de meeldraden in juni/augustus.

Uit Z.O. Europa, Balkan en Z. Rusland wordt 30-50cm hoog. Onosma arenaria subsp. pennina.

Sand-Lotwurz, Frans l’arcanette des sables.

=Onosma echioides, L. (Echium-achtig) De dikke bladeren zijn lijn/lancetvormig, stomp en grijsachtig/groen en afstaand behaard, de onderste 2-6cm lang en 3-7mm breed met omgerolde rand, de bovenste 2-4cm lang en 4-8mm breed.

De golden drop heeft opstaande stengels die bovenaan vertakt en afstaand behaard zijn.

Stijf vertakte bloemtros is geelachtig behaard met bloemen van 2cm lang, roomkleurig met gladde helmknoppen die 2-3 maal zo lang zijn als de meeldraden in juni/augustus.

Uit W. M. Zeegebied wordt 15-30cm hoog. Is beschreven in 1683.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘Behalve deze drie (Anchusa tinctoria) is er noch een vierde soort van dit gewas die met haar rouwe, ruige en stekende bladeren die soms ter aarden in de rondte verspreidt liggen en op de derde soort van Anchusa lijkt op wiens steel van zeventien cm lang kleine bloempjes neerwaarts afhangen die van vorm langwerpig zijn, binnen hol en op kleine tobbetjes of dooreen gesmeten tonnetjes lijken, maar geel van kleur of witachtig. De vierde mag wezen diegene die Plinius in het 20^ste kapittel van zijn 22^ste boek Pseudanchusa of Pseudo-anchusa, dat is bastaard Anchusa, noemt en van sommige Enchusa of Doris genoemd wordt, maar van ons Anchusa quarta, dat is vierde Anchusa.’

Onosma, Grieks onos: ezel, osme: geur, de geur van de plant zou aan dat dier herinneren

Franse orcanette, Duitse Lotwurz of Schmeerwurz, Engelse Alpine comfrey en golden drop.

Gebruik.

(Dodonaeus) ‘De bladeren van Onosma of stalkruid dat een soort van Anchusa is met wijn ingenomen jagen de vrucht af, zegt Dioscorides, ja men zegt dat als een zwangere vrouwe daarover treedt dat ze zou misvallen van kind en hetzelfde zegt men ook van de bladeren als ze die kauwen.’

Onosma helvetica, Boiss. (uit Zwitserland) vaste plant van 20-40cm hoog.

Gehele plant is met stervormige, grijs/groene haren bezet.

Lijn/lancetvormige grijsgroene bladeren.

Opstaande stengels zijn bovenaan vertakt en aan de voet houtachtig.

Gele bloemen van 2-2/5cm lang zijn aan de buitenkant fijn behaard, lijnvormige meeldraden met pijlvormige voet, de fijn getande helmknoppen zijn 1.5-2 maal zo lang als de meeldraden in juni/augustus.

Sterreichische Lotwurz.

Uit luirig.altervista.org

Onosma helvetica subsp. tridentina, Wettst. (3tandig) Gehele plant is met stervormige, grijs/groene haren bezet.

Lijn/lancetvormige bladeren.

Opstijgende stengels zijn bovenaan vertakt en aan de voet wat houtachtig.

De gele bloemen zijn 18-20mm lang en aan de buitenkant wat behaard, getande helmknoppen en zijn twee maal zo lang als de meeldraden.

Uit Tirol wordt 25-50cm hoog.

Uit www.tekpolska.pl

Onosma stelllulatum Waldst.& Kit. (Onosma trapezuntinum Boiss. & A. Huet. (Uit Trapezunt, Byzantium) ( Onosma stellatum, W.&K. (stervormig) uit Hongarije, Kroati, Dalmati en Bosni, wordt 15-25cm hoog. Is beschreven in 1819. stelluata

Kruipende tot opstijgende stengels zijn onderaan houtachtig en meestal niet vertakt.

Lijn/lancetvormige bladeren zijn kort gesteeld en bezet met zachte, stervormige haren, de onderste 5-14cm lang en 7-15mm breed, de bovenste veel korter.

Dicht behaarde bloemtros met zeer lang gesteelde donker citroen/gele bloemen in juni/augustus.

Uit C. Loddiges.

Onosma taurica Pall. (uit Taurus gebergte) Dicht bezet met aanliggende, stervormige en grijs/groene haren.

Lang gesteelde bladeren zijn lijn/lancetvormig, de onderste 5-10cm lang en 3-8mm breed, de bovenste smal spatelvormig.

Opstijgende stengels zijn bovenaan vertakt en aan de voet meestal houtachtig.

Kort gesteelde bloemen van 20-30mm lang zijn donker citroen/geel, helmknoppen zijn even lang tot 1.5 maal zo lang als de meeldraden in juni/augustus.

Uit Balkan, wordt 15-30cm hoog.

Planten.

Planten in zandige en wat kalkhoudende grond op droge, goed doorlatende, zonnige plaatsen

Vermeerderen door zaaien en stekken.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl