Casuarina

Deze familie bestaat uit een enkel geslacht met meer dan 45 soorten van kleine en veel vertakte bomen of bossige struiken. Over het algemeen lijken ze op coniferen. Hun overeenkomst met de Gnetaceae is dat ze in de takken gepunt en bladerloos zijn als Ephedra.

De gelede bladloze takken lijken op reusachtige paardenstaarten en verdelen zich steeds totdat zij eindelijk borstelvormige en hangende twijgen vormen.

Hun zaden zijn bedekt door een echte huid die ze onderscheidt van coniferen. Het zijn de enige vertegenwoordigers van een geheel afzonderlijke groep uit het plantenrijk. Ze vormen een overgang tussen de naaktzadigen en bedektzadige.

Ze lijken wat op onze dennenbomen.

De soorten zijn opmerkelijk voor hun snelle groei.

Ze groeien in een groot gebied en groeien vrijwel overal, zelfs daar waar gras niet meer groeit. In de meeste kuststeden vind je er lanen van en ook op begraafplaatsen. De laan in het Kapiolani park te Honolulu is beroemd. Ze worden geplant vanwege hun vreemde vorm en om zand van de zeekust vast te houden. Ze groeien ook goed in brakke en alkannine gronden.

Casuarinaceae, beefwoodfamilie. Deze familie wordt wel in connectie met de Gnetaceae geplaatst.

Hun sombere en hangende vorm heeft ervoor gezorgd dat ze favoriete bomen in Australië zijn, net als bij ons de treurwilgen. Ook in N. Zeeland en eilanden, waar ze zeer grote wouden vormen, zijn ze geliefd.

Verder komen ze voor in de Indisch-Maleise archipel.

Casuarina.

Uit Getty images collection.

Casuarina equisetifolia L. (paardenstaartachtig blad) Het loof is grauwachtig groen en staat in bosjes, bladverliezend met een zachte, fluisterende den-achtige verschijning.

Vrouwelijke bloemen met rode nerven staan in kleine aren. De mannelijke bloemen vallen niet op.

De houtachtige vruchten komen in juli.

Vormt een enigszins kromme en slanke stam met weinig verspreide horizontale opstijgende takken van 30m en meer. De uiterste twijgen hangen meestal.

De kleine bloemen zijn bruin en bevatten gevleugelde zaden.

Zijn spitse kegelvormige kroon en zijn op naalden gelijkende, slappe en hangende takjes met schubvormige blaadjes geven het geheel het uiterlijk van een conifeer. De kegels lijken op die van een den, Pinus, en zijn twijgen van schaalachtige bladeren lijken op dennennaalden.

Door zijn opvallende vorm en zijn standplaats aan het strand vormt de boom een natuurlijk baken voor de scheepvaart en je vindt ze daarom ook vaak op zeekaarten aangeduid.

Een strandboom, de zaden worden door het water verspreid. Een zoutresistente en snel groeiende sierboom die geschikt is voor windbeschutting en als vastlegger van het zand.

Groeit op de strandbossen van de Zuidzee-eilanden. Snelle groeier. Is beschreven in 1776.

Naam, etymologie.

(a) Casuarina, de lange, hangende en bladerloze takken lijken veel op de hangende veren van de vogel Cassowary. De Oost-Indische struik heet ook in het Maleis pohon kasuwari. Volgens Rumphius is het hout grauw met wat weinig rood gemengd, die combinatie van verwarde aderen zou de cassowary voorstellen. In de door nieuw Nederlandse casuaris bemiddelde vorm kasewaris verschijnt het woord in Duitsland in 1603 als Casuar en nu Kasuar.

(b) De rode kleur van het hout gaf het de naam beefwood of biefstukboom omdat het hout de kleur heeft van rauwe biefstuk.

Engelse tree horsetail tree, naar de paardenstaartvorm en naar het harde hout iron wood en swamp oak. Australian pine.

(d) In India is het gewas bekend onder de Javaanse naam tjemara. Het is de toa van de Samoa eilanden, waarvan ze speren en oorlogstuig maken. In Indonesi zijn inlandse namen: tjemara lait in Soedanees en roe als Maleise naam, kajoe merak, kajoe anging heet het in Makassar en kasoeari.

Dodonaeus; Rumphius gaf het de naam van fluitboom om het eigenaardige geluid, dat zelfs bij geringe luchtbewegingen, onder die bomen gehoord wordt.

Gebruik.

Met de grauwzwarte, als verbrand lijkende en zeer dunne schors wrijven de inlanders hun vislijnen in zodat die bestand zijn tegen het zeewater. Ook worden ze als medicijn gebruikt als een wassing tegen de beriberi. Een aftreksel zou werkzaam zijn om de bevalling te vergemakkelijken en de menstruatie te bevorderen. De bladeren zouden op het voorhoofd gesmeerd zijn tegen hoofdpijn.

Ze leveren zeer hard hout dat bijzonder geschikt is voor strijdknotsen. Door zijn hardheid en warrige hout wordt het vrijwel niet voor andere doeleinden toegepast.

De boom heeft hard, (iron-wood) zwaar en duurzaam hout dat ook bestand is tegen inwateren. Geschikt als brandhout omdat het vlam geeft als het maar wat gedroogd is en veel hitte geeft. Het is het hout dat gebruikt werd door de arakstokers. Ook bij de pottenbakkerijen voor het vervaardigen van de lichte aarden potten die bestemd zijn voor de verzending van palmsuiker. Het hout is moeilijk te splijten en te snijden. De Fiji eilanders, die anders alles met hun vingers naar de mond brengen, bedienden zich bij hun kannibalistische maaltijden van bijzondere vorken van dit hout. Deze vorken voerden de meest eigene en obscene namen die geërfd werden van generatie op generatie. Men gebruikt het voor scheden van wapens en als hout voor hun boten en strijdwapens.

De gepoederde bast werd gebruikt om wonden op te drogen en ook tegen diarree.

Men beweert dat de in de zon gedroogde bladeren gebruikt worden in kippenhokken en vooral in legplaatsen. Hierdoor zouden de luizen verdreven worden. Verder worden ze, bij gebrek aan coniferen, als kerstboom gebruikt.

Folklore.

De Javaan gebruikt om geluk te krijgen als amulet de ҤjimatӮ Dit is een stukje van de casuarieboom. Die veel verkopen wil draagt hiervan een takje, dat trekt kopers.

Vermeerderen.

Zaaien bij 20 graden.

Neem in oktober/november 10cm lang topstek van zacht hout, het mag een beetje houtig zijn. Gebruik ook gezonde planten, zonder schimmeldelen. Licht verwonden, zoals je met de duimnagel zou doen. Doop die onderkant in 1% ibz groeistofpoeder. Planten in stekgrond, dit is 4 delen gezeefde turfgrond met 1 deel scherp zand, aangieten, plastic erover heen en elke week even controleren op vochtigheid, droogte en schimmels. Laat het plastic er dan een paar uur af zodat het blad wat opdroogt en bedek het dan weer. De luchtvochtigheid is hoog genoeg als het plastic bedekt is met waterdruppeltjes, je kan de plant dan niet zien. De waterdruppeltjes houden ook ultraviolette stralen van de zon tegen, op droge plekken komt de zon er door en verbrandt het gewas Na enkele tijd is het stek geworteld, de plant begint dan te groeien, langzamerhand meer luchten en tenslotte het plastic eraf halen. Licht bemesten. In de winter vorstvrij houden.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl