Cercis

Uit www.manualofwoodylandscapeplants.com

Een klein geslacht van bladverliezende bomen of struiken die gekweekt worden om hun overdaad van bloemen, die door de kleur zeer effectvol werken.

Bloemen zijn vlinderachtig, roze, rood in trossen. Dikke takken kunnen zich zelfs verbergen achter de bloemen. Ze bloeien al voor de komst van de bladeren op naakte takken zodat het bloeien opvalt. Tweehuizig en vlindervormig, kelk is bekervormig en kort 5tandig, 10 vrije meeldraden, gesteeld vruchtbeginsel, peulvrucht is vlak, bruin en openspringend.

Ook worden ze gekweekt vanwege het aparte en mooie blad dat voor een peuldrager een opmerkelijke vorm heeft. Het lijkt op het blad van Cercidiphyllum, maar de judasboom heeft verspreid staande bladeren en knoppen en de ander tegenoverstaand.

2 soorten groeien hier op een beschutte plaats in de volle zon.

6-10 soorten komen voor in N. Amerika en van Z. Europa tot Japan.

Fabaceae, vlinderbloemige, Caesalpinioideae.

=Cercis canadensis L. (uit Canada) De bladeren zijn meer driehoekig en spitser dan de judasboom, lichter van kleur en 8-12cm lang en 7-10cm breed, zitten aan een rode bladsteel.

De takken zijn glad en groen.

De bloemen zijn kleiner en lichter van kleur, ook op het oude hout met 4-8 bijeen in april/mei.

Peulvrucht van 6-8cm lang.

Heeft een brede, ronde en half open kroon en komt tot 12m, bij ons een hoge struik. Is beschreven in 1730.

Eastern redbud komt uit O. N. Amerika.

‘Forest Pansy;, is vrij groot, zelfs boomvormig, 10m. Mooi is deze vorm door de purperrode bladeren, jong ontluiken ze vrijwel purperzwart, glanzend, verkleuren later tot diep purperrood, nog later doffergroen en doffer en doffer., de steel blijft wel purperzwart, ook de onderkant blijft donkerder. Bloeit in donkerroze. Een iets meer winterharde struik/boom dan de vorige.

Naam.

Amerikaanse Judasboom, Engelse North American of eastern redbud, American Judas tree, Franse gainier du Canada, Duitse Kanadischer Judasbaum.

Uit www.hort.net

Cercis chinensis, Bunge. (uit China) wijkt af door de hartvormige bladeren met doorschijnende rand.

Komt uit midden China en wordt 15m hoog en is tegen onze winters niet bestand.

Bloeit in april-mei met lila-paarse bloemen op het kale hout. Լspan ‘Avondale’.

Chinese judasboom, Chinese redbud. Chinesischer Judasbaum.

Uit plantillustrations.com

Cercis reniformis, Engelm. (niervormig) (Cercis canadensis L. var. texensis (S. Watson) M. Hopkins) (uit Texas) (vaak wordt het behandeld als een vorm van Cercis canadensis)

De blue palo-verde bomen bedekken zichzelf met een massa van gele bloemen in april en mei.

Gewoonlijk worden ze gevonden langs desert wateren, ze markeren deze stromen als paden van gouden draden in de open desert.

Gedurende lange tijd van het jaar zijn deze bomen bladloos, de groene bast van de stam en takken neemt de func­tie van de bladeren over.

Uit Mexico. ‘Oklahoma.’

Naam.

Het woord palo-verde betekent groene stok in het Spaans, dit naar de kleur van de bast. Engelse blue palo-verde trees, Oklahoma redbud.

Uit J. C. Krauss.

Cercis siliquastrum, L. (hauwachtig, hauwtje) is een zonaanbidder uit het Middellandse Zeegebied, die beschermd moet worden tegen zeer koude wind. Toch is dit juffertje vrij winterhard in ons land. In zijn jeugd is het wat kouwelijk en heeft moeite met onze winters. Mogelijk is dit een reden dat ze weinig aangeplant wordt. Het gewas moet in jong stadium geplant worden, oudere exemplaren hebben moeite met aanslaan.

De Judasboom kan ook een brede struik vormen en groeit van 5 tot 10m, ook wel zo breed.

Kan gebruikt worden als opvallende solitairboom maar ook als opvallende leiboom.

Groeit in het M. Zeegebied tot W. Azië.

Lyrisch.

De struik geeft telkens aanleiding tot een opwindende gebeurtenis. De judasboom bereikt een verfijnd hoogtepunt in het voorjaar. Dan hult het zich in een voorjaarskleed van roze wolken. Eerder verschenen er op het hout bosjes bloemknoppen die bij elkaar zitten alsof het een soort paddenstoel of heksenbezem moest worden. Hieruit verschijnen de tere bloemen voor de komst van het blad.

De eerste keer dat de bloemen hun opwachting maken heeft het gewas een leeftijd van 5 jaar bereikt. De struik is, wegens de bloemenpracht, geschikt om in bloei te worden getrokken. Ook is er een witte vorm, ‘Alba’.

De mooi gevormde, niervormige bladeren komen na de bloei. Onder de nier vorm heeft het ook nog een hart vorm bij de aanhechtingsplaats van de stengel. De ronde bladeren zijn eerst bruingroen en worden later donkergroen, 7-12cm lang en breed aan een bladsteel van 3-4cm.

De peulen van 7-10cm lang en vlak zitten in groepen en vallen niet af, maar splijten in de lengte.

Kale roodbruine twijgen die dicht met lenticellen bezet zijn.

Het hout is mooi geaderd en kan goed gepolijst worden.

Naam, etymologie.

(Dodonaeus) (a) ‘Deze heester of boomachtige struik wordt gewoonlijk Arbor Judae, dat is in onze taal Judasboom, genoemd. Sommige willen het Sycomoros noemen, te weten omdat haar bloempjes en hauwtjes van de dikste takjes nederwaarts afhangen, maar de echte Sycomorus is van bladeren de gewone vijgenboom gelijk en van vruchten de moerbeiboom waarnaar dat ze ook haar naam voert.’

Latijn arbor Judae: Judasboom, Engelse Judas tree, Franse arbre de Judee, Deens Judas trae, Duitse Judasbume. Naar de tekst van Mattheus 27: 5 werd aangenomen dat Judas zich had verhangen aan een boom, wat dan deze boom zou zijn. Toch staat er in de Bijbel niets over in, is dit meer geworden uit overlevering en traditie. Waarschijnlijk stamt de naam af van de groeiplaats of Franse naam, Arbre de Jude, boom van Juda. De judasboom groeit in de Tabor eikenwouden van Judea en in Z. Europa.

Dodonaeus (b) ‘Andere noemen deze heester Cercis daar Theophrastus met de volgende woorden van spreekt: ԃercis, zegt hij, brengt haar vrucht in hauwtjes voortծ Welke woorden zo weinig zijn dat men daaruit niets zeker besluiten mag, gemerkt dat er vele heesters gevonden worde, wiens vruchten in hauwtjes voortkomen. Dat het geen Cercis Theophrasti is betoond Clusius en zegt dat Theophrastus met de naam Cercis niets anders verstaan heeft dan de soort van populier die andere ratelaar noemen.’

Cercis komt van Grieks kerkis: een pluimbal, slag of schietspoel zoals bij het weven gebruikt wordt, het is een naam die gegeven is door Theophrastus waar de peulen op zouden lijken.

Dodonaeus (c ) ‘De Fransen noemen deze Judasboom guainier alsof men Vaginula of schede zei, de Italianen siliqua fatua en meest alle Spanjaarden noemen het algorono loco, dat is Siliqua silvestris of Siliqua fatua en in onze taal wilde of zotte hauw.’

Dodonaeus (d) ‘Andere Spanjaarden noemen het arbol dաmor, dat is boom der liefde omdat dit zo’n fraai en lieflijk gewas is, de Italianen arbor dաmore of arbor amoris’.

Engels love tree, de hartvormige bladeren.

Dodonaeus (e) ‘Andere houden hem voor de Siliqua silvestris Plinij, Lobel noemt het ook Siliqua silvestris Clusij en Acacia Matthioli, in Italië heet het siliquastrum, (zie soortnaam) siliquastro, siliqua silvestre of arbor di giuda.’

Dodonaeus (f) ‘Andere noemen het in het Spaans algarovo bravo, in het Frans gaines of guaines. Het heeft noch andere namen zoals zijn Fabago, Ceratia silvestre die aan de tamme Ceratonia of Sint-Jansbrood ook mee gedeeld wordt. Dan andere tonen met meer reden aan dat het Colytea Theophrasti is, want voorwaar de beschrijving die Theophrastus van zijn Colytea geeft komen met dit tegenwoordig gewas heel goed overeen. De soort met witte bloemen die Arbor Judae albo flore genoemd heeft Clusius nergens elders dan in de hoven van deze landen gezien daar ze van buitenlands zaad voortgekomen was.’

Frans gainier.

(g) Duits Stammhulsenbaum, bloeit en zet vrucht op het hout. De zoet smakende bloemen worden in het Oosten wel aan sla toegevoegd, Duitse Salatbaum.

Uit hortus eystettensis.

Bijbel.

Mattheus 27: 5 ‘En de zilverlingen in de tempel werpende, verwijderde hij zich, daarop ging hij heen en verhing zich.’ Welke boom staat er niet bij, maar volgens oude legende is het deze boom.

Doordat Judas zich eraan verhangen heeft groeien sindsdien de takken krom. De tranen van Jezus zijn op het hout gevallen, zodat sindsdien de boom op alle plaatsen bloeit, zelfs op het dikste hout. De kleur werd dan ook rozerood van schaamte. Symbool van ongeloof, bedrog.

De vermelding van de Judasboom is voor het eerst gebruikt door Gerard in zijn Herball in 1597, naar voornoemde legende. Daarvoor was het de zwarte vlier, zie Sambucus, waaraan Judasoren kunnen voorkomen, waar Judas zich aan verhangen had. Andere legende vertellen dat het een vijg was, Ficus, de populier of terebint. Toch moet in dit verband nog gemeld dat worden dat in verband met Handelingen 1: 25 er duidelijk op gewezen wordt dat Judas niet stierf aan ophanging.

De ziek makende Judasboom heeft de reputatie dat die speciaal bezocht wordt door heksen die er een groot genoegen in scheppen zich te verzamelen rond de boom. Mogelijk is van hen de verspreiding van het idee afkomstig dat de dood diegene overvalt die zo ongelukkig is om in deze boom te vallen.

Vermeerderen.

In september geoogste zaden worden direct ter plaatse gezaaid of in voorjaar onder glas, 15 graden, omdat jonge planten vorstgevoelig zijn. Zaad wordt voorgeweekt in warm water. Afleggen is ook mogelijk.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl