Soldanella

Een geslacht van kleine en meerjarige kruiden met korte rizomen.

Ongeveer 10 bergsoorten omvat dit geslacht die voorkomen in Europa. Ze zijn een van de beroemdste alpenbloemen.

Bladeren zijn lang gesteeld en dik, hartvormig/rond.

Bloemstelen zijn dun, alleenstaand of met een paar bij elkaar of veelbloemig, blauw, violet of roze, zelden wit en hangen.

Primulaceae, sleutelbloemfamilie.

Soldanella alpina L. (uit de Alpen) Zijn ronde, leerachtige blaadjes zijn dik en lang gesteeld, 1.5-3.5cm breed, helder groen en staan in blijvende rozetten verenigd.

Roodachtige bloemstelen met 2-3 bloemen.

Hieruit ontspringen de schuin opstaande tot wat knikkende violet/blauwe klokken, kelkblaadjes zijn meestal 3nervig in april/juni. Mooi zijn die teer blauwe klokjes die met een sierlijk gefranjerd en fijn geknipt randje versierd zijn. Blauw is de ware bijenkleur en bloemen die van hen afhankelijk zijn prijken zich met die kleur.

(780), Het alpenklokje groeit in de Alpen tot 2700m hoogte en bloeit als de sneeuw smelt. Het gewasje dauwt als het ware op uit een blok ijs. Je ziet ze soms in het ijs alsof het met eigen warmte een gaatje heeft gevormd waardoor de tweeling bloempjes er doorheen steken. Het zijn de eerste voorjaarsbloemen die je al in ’t ijs ziet staan. Het zijn de alarmklokken van de kleine berggeestjes. Het is soms mogelijk, als het ijs te dik is, dat de bloem zich ontwikkelt in het ijs en dan zelfbestuivend wordt

Komt voor in de bergen van Europa en wordt 5-15cm hoog. Is beschreven in 1656.

Var. occidentalis (westers) verschilt door de dieper ingesneden bloemkroon.

Naam, etymologie.

(a) Soldanella is een Latijns woord, soldo. Soldi is een kleine Italiaanse munt, dit naar de vorm van het blad (soldij is ook meestal weinig munt) Een naam die in de 16^de eeuw door Clusius gebruikt werd.

(b) Alpenklokje, Frans la soldanelle des Alpes, Duits Alpen Soldanelle, Alpenglöckchen.

(c) De geknipte randjes aan de blauwe klokjes inspireerden tot vele volksnamen als kwastjesbloem, Beschreikraut, Drattelblume, falsche Glockenblume, Eisglockl, Schneenagelen, Troddelblume, Eisglöckchen of Troddelblumen. In Salzburg heet het “ des Teufels Glockenblume” omdat de duivel het klokje, Campanula, wilde namaken. Kwastjesbloemen.

(d) Engels blue moonwort, snowbell.

Uit; https://nl.pinterest.com/pin/270990102557221436/

Soldanella carpatica Vierh. (uit de Karpaten) lage vaste plant van 20cm hoog.

Bladrozet met gesteelde, vlezige en hart of niervormige bladeren die aan de onderkant vaak violet gekleurd is.

Kale stengel met 1-3 klokvormige licht paarse gefranjerde bloemen in april-juli.

uit www.raymond-faure.com

Soldanella hungarica, Simk. (uit Hongarije) Bladeren zijn 1.5-2.5cm breed en gaafrandig, aan de achterkant violet gekleurd.

Bloemstelen met 2-4 bloemen.

Lavendelblauwe bloemen met 1nervige kelkblaadjes in april/juni.

Lijkt veel op montana waarvan het verschilt door de minder sterke groeiwijze en kort gesteelde klierharen.

Uit Hongarije en de oostelijke Alpen en Karpaten wordt 5-10cm hoog.

Hongaarse kwastjesbloem, Ungarische Soldanelle.

Uit www.alpine-seeds.com

Soldanella minima, Hoppe. (zeer klein) De kleinste vorm.

Blad en bloemstelen zijn dicht bezet met gesteelde klierharen.

Dikke en ronde bladeren zijn 5-10mm in doorsnede en gaafrandig.

Bloemstelen met meestal 1 bloem.

Hangende bloempjes zijn buis/klokvormig en 1-1.5cm lang, licht lila/blauw en van binnen blauw gestreept, bloemkroon is tot op een derde ingesneden in mei/juni.

Uit Oostenrijk, wordt 4-8cm hoog. Is beschreven in 1823.

Var. austriaca Ludi (uit Oostenrijk) heeft dunnere bladeren met kortere beharing en minder diep ingesneden bloemkroon.

Kleinste Soldanelle.

Uit botanika.prf.jcu.cz

Soldanella montana, Mik. (uit de bergen) Lang gesteelde bladeren zijn dun en rond/niervormig met wat hartvormige voet, 2.5-7cm breed en wat gekarteld, donker groen en meestal blijvend behaard, blad en bloemstelen zijn dicht bezet met lang gesteelde klierharen.

Bloemstelen met 3-6 bloemen.

Schuin opstaande tot knikkende bloemen zijn wijd klokvormig en 10-17mm lang, violet/blauw met een bloemkroon die tot op de helft ingesneden is met lijnvormige en meestal toegespitste slippen, kelkblaadjes 1nervig in mei/juni.

Een fors groeiende plant, de grootste.

Uit N. O. Alpen wordt 10-20cm hoog. Is beschreven in 1816.

Er is een vorm met witte bloemen.

Bergkwastjesbloem, Wald-Soldanelle, Bergglöckchen, Berg-Troddelblume, Berg-Soldanelle en Berg-Alpenglöckchen.

Uit www.hillkeep.ca

Soldanella villosa Darracq. (Soldanella montana var. villosa) verschilt door de sterker behaarde bladeren en 3nervige kelkblaadjes.

Pyreneese kwastjesbloem, Pyrenean snowbell, soldanelle velue.

Uit Atlas der Alpenflora.

Soldanella pusilla, Baumg. (zeer klein of nietig) De zeer dunne bladeren zijn rond/niervormig en 5-10mm in doorsnede.

Blad en bloemstelen eerst bezet met klierharen en later kaal.

Bloemstelen met 1 bloem.

Knikkende tot hangende bloemen zijn buis/klokvormig en 1-1.5cm lang, roodachtig/violet en van binnen blauw gestreept, bloemkroon tot op een vierde regelmatig ingesneden in mei/augustus.

Uit de Zwitserse en Oostenrijkse Alpen, O. Karpaten, wordt 4-9cm hoog. Is beschreven in 1820.

‘Lilacina’ heeft lila kleurige en van binnen purper gestreepte bloempjes. Ook is er een witte vorm.

Zwerg Soldanelle, petite soldanelle.

Planten.

Planten in humusrijke grond in vochtige, maar goed doorlaten en half beschaduwde plaats. In de winter kan te veel vocht nadelig zijn, dan ook wat bedekken Het eerste jaar is er weinig groei, maar als ze eenmaal aan de groei zijn gaat het verder vanzelf.

Vermeerderen door te scheuren in juli/augustus. Bij zaaien geef het zaad eerst 3 weken 20 graden, dan 6 weken –2 en zaai bij 7 graden in februari.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl