Calceolaria

Uit www.strangewonderfulthings.com

Dit zijn mooi bloeiende kruidachtige, een of meerjarige planten en struiken.

Bladen zijn vaak tegenoverstaand en meestal harig en ruig, getand of gaaf.

De bloemen zijn viertallig en hebben normaal gesproken twee bloemdekbladen. De onderkroonbladen hebben de typerende pantoffelvorm en de kroonrij is tweelippig, met een mondvormige opening. De bloemkleur varieert van rood, oranje, geel en bruin tot purper.

200-275 soorten komen voor in dit geslacht.

Ze groeien vrijwel uitsluitend in de Andes van Z. Amerika, maar ook noordelijker tot Mexico. 2 soorten komen voor in N. Zeeland.

Vele hybriden.

Scrophulariaceae, helmkruidfamilie of Calceolariaceae.

Dit geslacht vervalt in 2 groepen, de kruidachtige en heesterachtige. Deze laatste worden meestal als eenjarige behandeld.

Symbool ’ik bied je geldelijke bijstand.’

=Calceolaria uniflora Lam. (een bloem) (Calceolaria darwinii Benth.) (Engelse natuurhistoricus Ch. R. Darwin, 1809-1882) is een laagblijvende plant die in kleine, zodenachtige meerjarige bergplant van 20cm hoog die in groepen groeit.

De bladeren staan in bladrozetten en zijn donkergroen aan de bovenzijde, lichtgroen aan de onderzijde, ovaal- tot ruitvormig en licht getand.

Bloemen zijn opvallend gekleurd en groot ten opzichte van de bladeren, er komen verschillende kleurvariaties van de bloemen voor in Chili en Argentinië, Tierra del Fuego, het zuidelijke deel van Z. Amerika.

Darwins Pantoffelblume.

Naam, etymologie.

Calceolaria komt van Latijn calceolus: een pantoffel, het is een verwijzing naar de vorm van de bloem. (synoniem Fagelia)

Pantoffelplantje, Duitse Pantoffelblume, Engelse slipper flower, ladie’s purse, pocketbook flower, slipperwort en Franse calceolaire.

Uit www.muriellesgarden.com

Calceolaria mexicana, Benth. (uit Mexico) heeft ook mooie grote, gele pantoffeltjes.

Het blad is heldergroen en wat behaard.

Een 30-40cm hoog bosje dat mooi is in de border, zaait zichzelf uit.

Uit Curtis botanical magazine.

Calceolaria tripartita (driedelig) (Calceolaria scabiosaefolia, Sims) (met blad als Scabiosa) (Calceolaria gracilis) (sierlijk) Een vorm met gele bloempjes.

In 1774 werd de plant meegebracht uit Z. Afrika en komt hier een enkele maal verwildert voor.

Er zijn vele cv. van de originele soort.

Uit Rousselon, Calceolaria arachnoidea.

Ontwikkeling.

Calceolaria werd door Darwin gevonden op zijn reis met de Beagle in 1831. Toch waren er al enkele soorten in Europa.

De eerste soort werd in 1777 uit Patagonia en de Falkland eilanden ingevoerd. Die werd, wegens zijn eigenaardige bloemen, in kassen gehouden.

Pas in 1822, toen Calceolaria corymbosa, Ruiz & Pav. (tuilvormig) uit Z. Amerika kwam, die weinige jaren later met drie uit Chili stammende soorten gekruist werd, ontstonden grootbloemige, helder gekleurde hybriden. Al in 1830 konden Engelse kwekers verscheiden soorten op naam uitbrengen. Vervolgens namen Duitse kwekers in de buurt van Erfurt de plant onder hun hoede. De oude stamvormen verdwenen en de eerste bastaarden werden uitgebouwd en verbeterd.

De groep wordt nu in vier klassen samengevat en bevat de eenkleurige, de getijgerde, de gestreepte en de gekleurde. Het zijn nu planten die in de heerlijkste kleuren aanwezig zijn met stemmingen van wit, geel, rood, purper en violet. Bladeren komen uit de basis van de stengel en worden 20cm groot.

Vertakte bloeistengels steken boven de bladen uit.

Losse trossen van op pantoffeltjes lijkende bloemen die 1.5-5cm in doorsnede kunnen zijn.

Calceolaria crenatiflora en de tweede Calceolaria corymbosa uit Edwards botanical register

De kruidachtige zouden ontstaan zijn uit Calceolaria arachnoidea, Graham (spinnenwebachtig) en Calceolaria crenatiflora, Cav. (gekartelde bloemen) De hybriden worden wel Calceolaria arachnoideo-crenatiflora genoemd. Dit omvangrijke woord werd gelukkig vervangen voor Calceolaria x herbeohybrida, Voss. als kruidachtige hybride. Zo werd ook een gelijksoortige naam, Calceolaria x fruticohybrida, voor de heesterachtige soorten gevonden.

Uit l'illustration horticole.

Calceolaria x herbeohybrida, Voss. (kruidachtige hybriden) is de pantoffelplant. Ze komen uit Chileense soorten als Calceolaria crenatiflora, Calceolaria corymbosa en Calceolaria cana. De Garten-Pantoffelblume (Calceolaria x integrifolia)

Vroeger werd het gewas vrijwel alleen door stek vermenigvuldigd die rijke bloei paarde aan grote uniformiteit. Nu zijn er de F1 hybriden als 'Goudbouquet,' (‘Sunshine’ die met succes gezaaid kunnen worden.

De hybriden vormen planten die grote gele pantoffels showen en de hele zomer door.

De hoogte is een halve meter.

Uit; https://nl.pinterest.com/pin/424393964859667101/

Calceolaria biflora (tweebloemig) (Calceolaria plantaginea) (als Plantago) Een vaste plant. Alpine plant.

Bloeit met gele bloemen van mei tot juli.

Groene bladeren.

Plant van 10cm lang.

Wordt een 20cm hoog. Is redelijk winterhard en blijft de hele winter groen.

Houdt van zure grond en luchtig, steenachtig.

Uit; http://www.chileflora.com/Florachilena/FloraEnglish/HighResPages/EH0737A.htm

Calceolaria polyrrhiza (veel wortels)

Bloeit met gele bloemen van mei tot juli.

Groene bladeren van 5cm lang.

Plant van 15cm hoog.

Is redelijk winterhard.

Houdt van een zure en luchtige grond, stenen.

Planten.

Ze worden als eenjarige gekweekt met bloei in de zomer.

De Moederdagplant is een dankbare kamer- en tuinplant. De plant valt op door de heldere kleur, de wonderlijke spikkels en de eigenaardige gevormde en tweelippige bloemen waarvan de onderlip groot, sterk en opgeblazen is.

Deze planten houden niet van warmte, 10 graden is wel lekker, wel licht maar geen heldere zon en vochtige lucht.

Men stekt ze in juni/juli of in oktober/november. Niet verwonden.

Zitten er bloemknoppen in, haal die dan weg. Gebruik ook gezond blad, zonder schimmeldelen. Planten in 2 delen gezeefde turfgrond met 1 deel zand, aangieten, plastic erover heen en elke week even controleren op vochtigheid, droogte, schimmels. Laat het plastic er dan een paar uur af zodat het blad wat opdroogt en bedek het dan weer. Na enkele weken is het stek geworteld, in de winter vorstvrij houden. Hou ze in een koude bak, de pantoffelplant heeft een hekel aan droge warmte, ook aan te veel vocht. Ze bloeien dan de gehele zomer met gele bloemen. In de kamer houden ze niet van volle zon, plaats ze op een lichte, luchtige ruimte met zo weinig mogelijk zon. Denk vooral om tocht, dan komen er nl. bladluizen.

Of zaaien in december/maart bij 18 graden. Het zaad niet bedekken.

Zie verder: volkoomenoudeherbariaenmedisch.nl/ en: volkoomen.nl